Bir yapının döşemesinden yukarı bakıldığında görünen kısma tavan adı verilir. Bir mekânın algılanmasında ve istenilen etkiyi uyandırmasında tavan tasarımı oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Günümüz mimarisinde inşa edilen yapılarda; ısıtma, havalandırma, aydınlatma, akustik, yangın detektörleri, kameralar vb. ünitelerin kullanımını gerektirmektedir. Bu ünitelerin kullanımı ile tavanda estetik olarak istenmeyen bir görüntü kirliliği oluşturacaktır. Bu ve buna benzer ünitelerin estetik açıdan sorun oluşturması halinde, normal tavanın daha alt seviyesinde ve istenmeyen görüntüleri kapatacak yeni bir tavan oluşturulması gerekir. Normal tavana asılarak oluşturulan tavana asma tavan adı verilmektedir. Yapılarda kullanılacak asma tavanların, yapılış amaçlarına göre görevlerini yerine getirmesinde; deforme olmaması, rutubetten, titreşimden, sıcaktan, soğuktan, güneşten etkilenmemesi, kolay temizlenebilmesi, hafif, rijit, yangına, korozyona karşı dirençli, mukavemetli olması, gereğinde sökülebilmesi vb. özellikler istenmektedir.

ALÜMİNYUM ASMA TAVAN ÇEŞİTLERİ

Alüminyum asma tavanlar günümüzde farklı amaçların yaşanan mekânlara aktarılmasında fonksiyonel bir aksesuar olarak kullanımı, çeşitliliğini de beraberinde getirmektedir. Alüminyum asma tavanların iç ve dış mekânlarda kullanımı, üretim ve montaj özelliklerini değiştirmesinden dolayı üretimi yapılacak imalatın öncelikle hangi koşullara maruz kalacağı tespit edilmelidir. Yapı içerisinde kullanılacak asma tavanların, estetik kaygıları gidermelerinin yanı sıra; sağlam, iyi ses ve ısı yalıtımı, rutubet geçirimsizliği, çeşitli kimyasallara karşı dayanıklılık, gerektiğinde temizlenebilmesi ve fonksiyonel ünitelerin kullanımına olanak vermesi gerekmektedir. Kullanılacağı yere özgü sorunlar ve beklentiler göz önüne alınarak buralara uygun asma tavan seçimi yapılmalıdır. Açık havada kullanılacak alüminyum asma tavanlar; benzin istasyonlarının kanopilerinin altlarında, sundurma vb. yapıların alt kısımlarında üstlerinde bulunan konstrüksiyonu gizlemek, yapıya estetik katmak ve güçlü aydınlatma armatürlerini estetik şekilde yerleştirebilmek için kullanılmaktadır. Bu tip imalatlar estetik görünüşün yanı sıra; dış hava koşullarına karşı mukavemetli olmalı, rüzgâr, güneş, sıcak, soğuk, korozyon vb. unsurlardan etkilenmemeli, yüzeyleri toz, kir, kurum barındırmayacak yapıda olmalı ve gerektiğinde temizlenebilmelidir.

Alüminyum asma tavanlar, üretim şekillerine göre üç ana grupta incelenmektedir:

 Alüminyum Asma Panel Tavanlar: Alüminyum asma panel tavan sisteminde, paneller en az 0,5 mm kalınlıkta tam sert alüminyum levhalardan roll-form yöntemi ile şekillendirilerek üretilmektedir. Güncel uygulamalarda en sık kullanılan panel ölçüleri, 85, 100, 125, 200 mm genişliğinde ve en fazla 6 metre uzunluğunda üretilmektedir. Üretici firmalar proje ve sistemleri dâhilinde bu ölçülerin üzerindeki ve altındaki ölçülerde de üretim yapmaktadırlar. Panel yüzeyleri elektrostatik toz boyama yöntemi ile istenilen renkte boyanarak, tercihe göre düz, perfore (delik delme) veya gofrajlı olarak yüzey işlemine tabi tutulabilir. Alüminyum asma panelleri, dar ve geniş derzli olarak veya kuyruklu olarak üretimi yapılarak montajları gerçekleştirilmektedir. Alüminyum asma panel tavanlar, iç ve dış mekânlar da kullanıma uygundur ancak dış mekânlar da kullanıldığında daha kalın malzeme kullanılması ve özel montaj uygulamalarını gerektirmektedir. Isı ve ses yalıtımının istendiği asma tavanlarda, paneller üstüne yalıtım malzemeleri konularak montajları gerçekleştirilmektedir.

 Alüminyum Asma Kaset Tavanlar: Alüminyum asma kaset tavan sisteminde, kasetler en az 0,5 mm kalınlıkta tam sert alüminyum levhalardan kalıp preslerinde şekillendirilerek alüminyum kaset üretimi yapılmaktadır. Güncel uygulamalarda en sık kullanılan kaset ölçüleri, 300x300, 300x600, 600x600, 600x1200 mm’dir. Üretici firmaların proje ve sistemleri gereği kaset ölçülerinde farklılıklar olmaktadır. Kaset yüzeyleri elektrostatik toz boyama yöntemi ile istenilen renkte boyanarak, düz, perfore veya gofrajlı olarak yüzey işlemine tabi tutulabilir. Alüminyum asma kasetleri, taşıyıcı sistemin görünür veya görünmez olması şekline bağlı olarak üretimleri yapılarak montajları yapılmaktadır. Alüminyum asma kaset tavanlar, iç mekânlar da kullanıma uygundur. Isı ve ses yalıtımının istendiği durumlarda kaset üstüne yalıtım malzemeleri konularak montajları gerçekleştirilmektedir. Kaset ölçüsüne uygun aydınlatma armatürleri, ses sistemleri vb. üretilerek estetik görünüm iyileştirilebilir. Kasetler kolaylıkla çıkarılabileceğinden tavan arkasına ulaşım kolaylığı sağlamaktadır.

 Alüminyum Özel Üretim Asma Tavanlar: Gelişen beklentiler ve yeni tasarımlar asma tavanların şekil, boyut, sistem vb. etkilemektedir. Mimari beklentilerdeki farklılıklardan kaynaklı olarak, mevcut sistemlerin ihtiyacı karşılayamaması durumunda, ihtiyaca özel üretimler yapılması gerekmektedir. Alüminyumun işlenmesindeki kolaylıklar ve üstün özellikleri nedeniyle bu isteklere cevap verilebilmektedir.

ALÜMİNYUM ASMA TAVAN YAPIMINDA KULLANILAN ELEMANLAR

 Alüminyum Asma Tavan Taşıyıcı Profilleri: Alüminyum asma tavan üretiminde kullanılan taşıyıcı profiller, asma tavan sistemini taşıyan konstrüksiyonun oluşturulmasında kullanılan profillerdir. Taşıyıcı profiller üzerinde; panel, kaset, orta kayıt profili, aydınlatma armatürü vb. takılmasını sağlayan tırnaklar mevcuttur, ayrıca taşıma askısının takılacağı özel deliklerde bulunmaktadır. Taşıyıcı profiller, üzerlerinde bulunan bir takım kanal ve delikler yardımıyla, bir yangın sırasında genleşme sağlayarak tavanın çökmesini engelleyecek şekilde dizayn edilmektedirler. Taşıyıcı profil şekil, ölçü ve fonksiyonelliği, üretici firmanın tasarımına bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Bütün sistemlerde taşıyıcı profillerden; gelecek asma tavan yükünü taşıyabilecek mukavemette olması, kılıcına sehim yapmaması, üzerindeki tırnakların sağlam ve alüminyum panel ve kasetleri tam kavrar yapıda olması beklenmektedir. Yaygın olarak taşıyıcı profiller, korozyona karşı dirençli olan galvanize çelikten üretilmektedir.

 Alüminyum Asma Tavan Taşıma Askısı: Alüminyum asma tavan üretiminde, taşıyıcı profillerin normal tavana bağlanmasında kullanılan elemanlara taşıma askısı adı verilmektedir. Askı takımı montaj sonrasında görünmemekle beraber, tavanın kalite ve sağlamlığında en önemli kısmıdır. Taşıma askıları, şekil, ölçü ve fonksiyonelliği, üretici firmanın tasarımına bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Tavan sisteminde kullanılacak askı takımlarının, korozyona karşı dirençli olmaları gerekmektedir, bu nedenle de paslanmaz çelik veya galvanize çelikten üretilmiş olmaları gerekmektedir. Taşıyıcı askı takımı; normal tavana tutturulan dübele vidalanacak kısım, kelebek çelik yay, taşıyıcı çubuk ve taşıyıcı profile tutunmaya yarayan tırnaklardan oluşmaktadır. Üretimi yapılacak asma tavanın, normal tavana olan aralık ölçüsünün ayarlanmasında ve bağlanmasında taşıyıcı çubuklar kullanılmaktadır ve bu çubukların en az 4 mm çapında galvanize çelikten üretilmesi gerekmektedir. Kelebek çelik yay; taşıyıcı çubukla, taşıyıcı profile bağlanan tırnak arasında tutunmayı ve kot ayarı yapılmayı sağlayan bir düzenekten oluşmaktadır. Kelebek yay sağlam bir yapıda olmalı ve yük uygulandığında kaymamalıdır. Taşıyıcı askı takımı bütün olarak en az 60 kg çekme kuvvetine dayanıklı olmalıdır. Asma tavan montajı sırasında, taşıma askısı en fazla 125 cm ara ile normal tavana bağlanmalıdır. Askı takımı seçiminde üretici firmanın önerdiği veya sisteme uygun kaliteli olarak üretilmiş askı takımları tercih edilmelidir. Yanlış veya hatalı kullanılan askı takımı sonucunda tavanda çökmeler veya istenilmeyen dalgalanmalar oluşabilir.

 Alüminyum Asma Tavanlarda Kullanılan Orta Kayıt Profilleri: Alüminyum asma kaset tavan sisteminde kullanılan orta kayıt profilleri, alüminyum kasetlerin ölçülerine uygun olarak yerleştirilmesinde kullanılan ve taşıyıcı profillere bağlanan yardımcı profillerdir. Günümüzde üretimi yapılan alüminyum asma kaset tavanlar için üretilmiş taşıyıcı profillerinin belirli mesafelerde açılmış kanallarına, orta kayıt profillerinin uç kısmında bulunan klipslerin takılmasıyla kilitlenme gerçekleştirilmektedir. Orta kayıt profilleri, ana taşıyıcı profil özellikleri ile aynı olmalı, sistem birbirini kilitlemeli ve korozyona karşı dirençli olmalıdır.

 Alüminyum Asma Tavanlarda Kullanılan Kenar Profilleri: Alüminyum asma tavanlarda montaj işçiliği tamamlandığında, duvar kenarlarında kalan kısımların estetik olarak iyi bir görüntü vermemesinden dolayı, bu kısımların gizlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle asma tavanın yapıldığı kot ölçüsünde kenarların kapatılması için alüminyum malzemeden üretilmiş kenar profilleri kullanılmalıdır. Kenar profilleri en fazla 60 cm aralıklarla duvara terazisinde dübelle montaj yapılmalıdır.

 Alüminyum Asma Tavanlarda Kullanılan Tavan Aksesuarları: Alüminyum asma tavanlarda; aydınlatma, ses, yangın detektörü, kamera, havalandırma vb. ünitelerin kullanılması durumunda, üretici firmanın sistem detayları göz önüne alınmalı ve buna göre imalat ve montaj yapılmalıdır. Kullanılacak ünitelerin bağlantı için özel aparatları var ise bunlarda dikkate alınmalıdır. Takılacak ünitelerden elektrikle ilgili olanlarının gerekli yalıtımı yapılmış olmalıdır.

ALÜMİNYUM ASMA TAVAN YAPIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Alüminyum asma tavan imalat ve montajında, kaliteli bir üretim yapabilmek için uyulması gereken kurallar bulunmaktadır. Bu kurallara uyulması durumunda, alüminyum asma tavan yapma tekniğine uygun imalatlar gerçekleştirilebilecektir.

 Alüminyum asma tavanların imalat ve montajını yapacak kişilerin, gerekli bilgi ve beceriye sahip olmaları gerekir. İmalat ve montaj için gerekli olacak takım ve makinelere sahip olunması gerekmektedir.

 Üretim yapılacak atölye ve montaj sahasında her türlü güvenlik önleminin alınmış olması ve bu kurallara uyulması gerekmektedir.

 Alüminyum asma tavanı oluşturacak elemanların tümü, birbiri ile uyumlu ve kaliteli malzemelerden seçilmiş olmalıdır.

 Alüminyum asma tavanın yapılacağı alanın ölçüleri doğru olarak, asma tavanın yapılacağı kottan alınmalıdır.

 Kesimi yapılacak alüminyum paneller, tranjer testerede veya tenekeci makası ile saca zarar vermeden dikkatli bir şekilde kesilmelidir.

 Alüminyum panel veya kasetlerin istiflenmesi, nakliyesi sırasında dikkat edilmeli, malzemelerin zarar görmesinden kaçınılmalıdır, gerektiğinde ambalaj yapılarak istiflenmeli ve nakliyesi yapılmalıdır.

 Taşıma askıları mutlak suretle sistemin önerdiği türden olmalıdır. Bağ teli, halat, delikli lama vb. malzemelerle kesinlikle montaj yapılmamalıdır.

 Taşıma askıları normal tavana en fazla 125 cm aralıkla dübelle bağlanmalıdır. İlk konulan askı duvardan en fazla 60 cm mesafede olmalıdır.

 Kenar profilleri, kot ölçüsünde en fazla 60 cm aralıkla dübelle duvara sabitlenmelidir.

 Alüminyum asma tavanın montajından önce, tavanda kullanılacak su, elektrik vb. tesisatların ölçüye uygun şekilde yapılmış olması kontrol edilmelidir.

 Alüminyum asma tavanın yapılacağı kot ölçüsünün üst kısmında kalan boşluğun, imalatı yapılacak tavan derz aralıklarından görünmesi durumunda, bu boşluğun siyah boya ile boyanması gerekmektedir.

 Elektrik, su, havalandırma vb. tesisatların bağlantıları yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.